Mỗi năm đến ngày giỗ của anh, nhiều nghệ sĩ đồng nghiệp đã tưởng nhớ đến một anh kép đẹp trai, phong độ và ca diễn rất bản lĩnh các vai kép lẵng. Đó là nghệ sĩ Dũng Thanh Lâm. Anh tên thật là Paul Robert Bùi Văn Tâm, mang hai dòng máu Việt – Pháp, sinh năm 1944 tại xã Linh Đông, quận Thủ Đức, tỉnh Gia Định.

Thân phụ của Dũng Thanh Lâm mất khi anh còn quá nhỏ, cho nên hình ảnh bên nội ở tận phương trời tây xa xôi đối với anh chỉ là một khái niệm mơ hồ.

NS Văn Chung kể, nhờ có người mẹ giống như bao người mẹ Việt Nam khác, tảo tần cực khổ tận tụy nuôi con, Dũng Thanh Lâm được vào học ở trường dòng Tabert Mossard Thủ Đức cho đến lớp 5, chuyển về trường trung học Tân Thanh, Hưng Đạo Sài Gòn, cho đến khi đậu bằng Trung học đệ nhứt cấp.

“Dù mang hai dòng máu, nhưng Dũng Thanh Lâm đã mê cải lương từ thưở nhỏ, lúc lên 8,9 tuổi gì đó, thỉnh thoảng mẹ anh dẫn anh đi xem hát ở Thủ Đức, mỗi khi có đoàn cải lương nào nổi tiếng về trình diễn. Hình ảnh các diễn viên trên sân khấu đóng những vai tráng sĩ oai hung, cứu khổ phò nguy đã gây một ấn tượng sâu sắc trong lòng anh.

Anh thầm mơ ước sau này, bản thân anh cố gắng để trở thành những tráng sĩ anh hung trên sân khấu giống như vậy”.

Năm mười mấy tuổi, thỉnh thoảng NS Dũng Thanh Lâm trốn học, nhờ một người bạn biết đờn ca tài tử, dạy nhịp nhàng cho anh mấy câu ca vọng cổ và một số bài bản nhỏ. Sauk hi đậu xong bằng trung học, ánh đèn sân khấu như thúc giục anh hằng đêm, NS Dũng Thanh Lâm đã rời bỏ mái nhà trường, xin vào làm quân sĩ cho một đoàn cải lương, Hoàng Sương – Thu Vân, là song thân của nữ nghệ sĩ Thu Hồng.

Trong thời gian này, nhờ sự nâng đỡ củ đôi nghệ sĩ Hoàng Sương Thu Vân, Dũng Thanh Lâm được hát một vài vai nhỏ trong tuồng, với nghệ danh lúc ấy là Minh Hùng.

Sau đó, nhờ sự giới thiệu của người anh kết nghĩa, tên là Hải Thần, Dũng Thanh Lâm đầu quân về đoàn Tân Hoa của bà bầu Ba Miên, một đoàn hát nhỏ. Nhưng nhờ dịp này, Dũng Thanh Lâm có cơ hội tiến lên, nhân lúc anh kép chánh của đoàn là nghệ sĩ Đắc Thành bất mãn bà bầu về chuyện tiền lương, sau đó rời đoàn sang một đoàn hát khác.

Bà bầu Ba Miên liền đôn kép trẻ Minh Hùng, lúc này đã lấy nghệ danh NS Dũng Thanh Lâm lên thay thế vai kép chánh. Đêm diễn đầu tiên trên sân khấu, Dũng Thanh Lâm vừa xuống câu vọng cổ được khan giả vỗ tay hoan nghinh nhiệt liệt, khiến anh vừa xúc động, vừa được nung đúc tinh thần.

Hầu hết các nghệ sĩ nổi danh ăn khách một thời đều làm bầu. Năm Nghĩa lập đoàn Thanh Minh, Bảy Cao đoàn Hoa Sen, Kim Chưởng đoàn Kim Chưởng, Thúy Nga đoàn Thúy Nga, Út Trà Ôn đoàn Thống Nhất, Thành Được Út Bạch Lan đoàn Út Bạch Lan Thành Được và Hùng Cường Bạch Tuyết đoàn Bạch Tuyết Hùng Cường.

Trong đó NS Dũng Thanh Lâm thành lập đoàn thế hệ Dũng Thanh Lâm, những đoàn hát do nghệ sĩ làm bầu hầu như không tồn tại được bao lâu, trừ hai đoàn Thanh Minh và Kim Chưởng. Và cuộc đời nghệ thuật của NS Dũng Thanh Lâm với nghiệp làm bầu cũng nhanh chóng tan rã, anh được đoàn Dạ Lý Hương của ông bầu Xuân mời hợp tác vào khoảng năm 66-67.

Lúc bấy giờ đoàn Dạ Lý Hương với một thành phần diễn viên thật hung hậu như Hùng Cường, Bạch Tuyết, Văn Chung, Ngọc Giàu, Ba Xây, Tư Rọm, Kiều Mai Lý diễn thường trực tại rạp Quốc Thanh. NS Dũng Thanh Lâm về sân khấu Dạ Lý Hương tuy đóng vai sau của Hùng Cường, nhưng cũng tăng them sức mạnh và thu hút thêm một số khan giả riêng của Dũng Thanh Lâm.

Sự thành công liên tục của đoàn Dạ Lý Hương khiến cho bà Tiêu Thị Mai, chủ rạp Quốc Thanh, nghĩ tới việc thành lập một đoàn hát riêng cho mình, vì lợi thế trước mắt của bà là rạp Quốc Thanh, lúc bấy giờ gần như là một trung tâm sinh hoạt của cải lương. Sau khi họp mặt bàn bạc với những người thân cận gồm các ông: Năm Cư, Mười Thi, soạn giả Hoàng Khâm, bà Tiêu Thị Mai tiến hành thành lập đoàn Thái Dương.

Thành phần diễn viên được bà bầu Thái Dương mời ký hợp đồng là: Thành Được, Mỹ Châu, Thanh Sang, Văn Chung, Hà Mỹ Hạnh và luôn cả Dũng Thanh Lâm lúc đó là vào khoảng năm 69-70.

Soạn giả Nguyễn Phương kể, đoàn Thái Dương hoạt động không đầy hai năm thì giải tán, nguyên nhân do bà Tiêu Thị Mai bị tử nạn trong một vụ cướp giật tiền bạc nên sau đó đoàn không thể tiếp tục hoạt động thêm nữa.

Khoảng năm 1971, khi Hùng Cường Bạch Tuyết rời đoàn Dạ Lý Hương để chuẩn bị thành lập đoàn Bạch Tuyết Hùng Cường, mời theo một số diễn viên nòng cốt của đoàn, bắt buộc ông bầu Xuân và ông Tư Hiếu phải chỉnh đốn lại thành phần diễn viên cho đoàn Dạ Lý Hương.

Lúc này NS Dũng Thanh Lâm được mời trở lại nhận vai kép chánh hợp cùng các nghệ sĩ Thanh Nga, Phương Quang, Ngọc Hương, Diệp Lang. Lúc đó hai soạn giả Yên Lang Nguyên Thảo sáng tác kịch bản “Ngựa hoang về núi”, bởi NS Dũng Thanh Lâm, Thanh Nga, Phương Quang và Ngọc Hương đều tuổi Nhâm Ngọ.

Năm 1973, khi mãn hợp đồng với đoàn Dạ Lý Hương, NS Dũng Thanh Lâm được đoàn Xuân Liên Hoa mời về hát chung với Thanh Kim Huệ, Thanh Điền, Hà Mỹ Xuân cho đến ngày 30-4-1975. Và ngày 22-12-1975, anh sang định cư tại Pháp vì có quốc tịch Pháp.

Trong khoảng thời gian ở Pháp, Dũng Thanh Lâm đã kết hợp với soạn giả Trần Trung Quân và một số anh em nghệ sĩ khác tổ chức một vài buổi hát cải lương nhưng không thành công. Sau đó anh được bà bầu Thu Lan mời sang Mỹ, hợp đồng cùng một số nghệ sĩ cải lương, vừa hát trên sân khấu vừa thu video một vài tuồng tích cũ trước năm 1975.

Và một thời gian sau anh đã định cư ở Mỹ. Nghệ sĩ Dũng Thanh Lâm là một trong những nghệ sĩ thành đạt rất sớm, anh làm kép chánh trong lúc tuổi chưa tròn đôi mươi và sau đó liên tục làm diễn viên trụ cột cho nhiều sân khấu khác. Sự ra đi của anh đã để lại nhiều thương tiếc cho khan giả yêu mến sân khấu cải lương và các vai diễn để đời của anh

Sources: cailuongpho