Các đêm thơ nhạc "Xẩm ngọng - Lời ru - Tre xanh" diễn ra cuối tháng 10 tại Hà Nội có sự kết hợp giữa các làn điệu chèo, xẩm, chầu văn với thơ của Nguyễn Duy.

Gần hai mươi năm nay, nhà thơ Nguyễn Duy gác bút bởi tự thấy mình lặp lại trong sáng tác. Ông sống khép kín trong gia đình, ít tham gia hội hè đoàn thể. Cuối tháng 10 này, Nguyễn Duy từ TP HCM ra Hà Nội gặp những nghệ sĩ âm nhạc dân tộc, cùng tổ chức đêm thơ nhạc Xẩm ngọng - Lời ru - Tre xanh. Chương trình giới thiệu những làn điệu xẩm, chèo, tuồng, ca trù có lời là các bài thơ của Nguyễn Duy.

Nhà thơ Nguyễn Duy từ TP HCM ra Hà Nội tham gia cuộc chơi với các nghệ sĩ nhạc dân tộc.

Chương trình được manh nha từ vài năm trước. Các nghệ sĩ hàng đầu của âm nhạc dân tộc hiện nay như: NSND Thanh Hoài, NSƯT Thanh Bình, NSND Xuân Hoạch... đều yêu thích thơ Nguyễn Duy. Họ cùng chuyển những bài thơ của ông thành lời cho các tác phẩm cổ nhạc. NSND Xuân Hoạch cho biết thơ Nguyễn Duy gần gũi với dân gian: "Nguyễn Duy đã mất bao công sức để làm ra những từ ngữ thân thương ấy, bây giờ chúng ta phải tranh thủ mà 'ăn trộm' lời của ông ấy chứ".

Tình cờ, các nghệ sĩ như Xuân Hoạch, Thanh Bình, Thanh Hoài, đều sinh hoạt trong nhóm Đông Kinh cổ nhạc. Anh Đàm Quang Minh - một nhà nghiên cứu âm nhạc dân tộc - đưa ra ý tưởng về việc gom góp tác phẩm hát từ thơ ấy lại để thu âm, đi biểu diễn. Trong hai năm qua, các nghệ sĩ đã thu được ba CD, với 20 tác phẩm cổ nhạc lấy lời từ thơ Nguyễn Duy. Đêm diễn tại Trung tâm Văn hóa Pháp tối 24/10 là lần đầu tiên các nghệ sĩ quy tụ đầy đủ, tập dượt và biểu diễn dưới ánh đèn sân khấu như một chương trình nghệ thuật bài bản. Tối 28/10, các nghệ sĩ có buổi biểu diễn trước sinh viên Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, Hà Nội. Dự kiến một buổi giao lưu với nhà thơ Nguyễn Duy sẽ được thực hiện tại Trung tâm Văn hóa và Giao lưu Phố cổ Hà Nội (50 Đào Duy Từ) vào chiều 31/10.

Các đêm Xẩm ngọng - Lời ru - Tre xanh biểu diễn 14 tiết mục, gồm những bài thơ nổi tiếng của Nguyễn Duy được chuyển làn thành âm nhạc như Xẩm ngọng, Tre Việt Nam, Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa, Về làng, Tổ quốc nhìn từ xa... Trên sân khấu, Nguyễn Duy ngồi trước ngọn đèn, ông đọc thơ của mình như một cách dẫn dắt các tiết mục âm nhạc. Lời thơ và âm nhạc hòa quyện với nhau đưa người xem vào không gian văn hóa sáng tạo.

Từ phải qua: NSND Xuân Hoach, NSND Thanh Bình, NSƯT Thanh Hoài, nhà thơ Nguyễn Duy trong đêm biểu diễn tại L\'espace.

Nhà thơ Nguyễn Duy chia sẻ ông "xúc động tới gai cả người". "Chương trình dựng lại trong tôi những ký ức về làng quê, ông bà cha mẹ, về tình yêu quê hương đất nước. Nó cũng gợi trong tôi kỷ niệm quá trình sáng tác những bài thơ. Khi các nghệ sĩ cất lên tiếng hát, tôi vừa xúc động, vừa cảm nhận được cái hay cái đẹp của âm nhạc dân tộc".

Nhà phê bình Chu Văn Sơn - người chuyên nghiên cứu thơ Nguyễn Duy - đánh giá về sự kết hợp này: "Thơ của Nguyễn Duy có chất truyền thống sâu, nhuyễn. Dùng âm nhạc cổ truyền để trình bày thơ Nguyễn Duy là sự lựa chọn hợp lý. Ở đây, cả thơ lẫn nhạc đều có chung hồn truyền thống của đất nước".

Nhóm nghệ sĩ thực hiện chương trình đều là những người đã ở tuổi hưu, họ làm chương trình và thu âm CD với mục đích "muốn để lại chút gì đó, và đây cũng là dịp để những người yêu thơ, yêu âm nhạc truyền thống gặp nhau". Các nghệ sĩ tự bỏ tiền túi ra làm chương trình, nên nếu nhận được sự ủng hộ của công chúng (thông qua tiền bán vé, bán CD), họ mới quyết định có thực hiện tiếp các đêm diễn nữa hay không.

Sources: Vnexpress