Sự bằng lòng với cuộc sống hiện tại, sự giản đơn trong tính cách, không cầu toàn là yếu tố quan trọng giúp cho cuộc sống gia đình nghệ sĩ Kim Xuyến hòa hợp và hạnh phúc.

"Mình làm nghệ thuật chứ có thật đâu mà sợ"

Năm 1962, cô gái thôn quê xứ Đoài của huyện Hoài Đức, Hà Tây cũ Kim Xuyến khăn gói thi tuyển vào đoàn văn công Hà Nội, nay là nhà hát kịch Hà Nội. Trong 5 năm đầu, nghệ sĩ Kim Xuyến chỉ được nhận những vai phụ, vai quần chúng nhỏ trên sân khấu.

Trong khi nhiều bạn bè cùng lứa khoảng thời gian ấy lại có những vai diễn hay bỏ túi điều ấy khiến cho Kim Xuyến có lúc hoang mang, định bỏ nghề. Cho tới ngày đoàn tập vở "Hà Nội năm 1946", nhân vật vào vai cô du kích Soạn quên không mang kịch bản.

Đạo diễn hỏi: "Có ai nhớ lời lên đây". Không ai giơ tay, chỉ trừ Kim Xuyến. Nhưng có lẽ nhờ lần ấy mà bà mới bắt đầu được chú ý. Kể từ đây, Kim Xuyến vào những vai diễn sắc sảo, cá tính như cô thanh niên xung phong, bí thư chi đoàn…

Mặc dù trời phú cho khuôn mặt xinh đẹp, cân đối nhưng sự sắc sảo của đôi mắt khiến bà không thành công ở chính diện mà hợp với những vai phản diện ở vai trò diễn viên phụ, thứ. Năm 1980, đạo diễn Nguyễn Trường Khoa tìm vai diễn cho vai chị Dậu trong bộ phim "Tắt đèn".

Nghệ sĩ Kim Xuyến hồi trẻ

Kim Xuyến là người đầu tiên được chọn, tuy nhiên sau khi xem lại cảnh ghi hình, đạo diễn lắc đầu nói rằng, đôi mắt của Kim Xuyến sắc quá không vào vai chị Dậu được, nghệ sĩ Lê Vân được chọn vào thay thế.

Sau lần ấy, có một vài dự án mời vào nhân vật chính diện bà đều từ chối, bởi Kim Xuyến hiểu điểm mạnh và thế yếu của mình ở đâu.

Được khán giả tới qua những vai diễn trong phim như: “Đông - Ki ra phố”, “Nửa vầng trăng còn lại”, “Con sẽ làm cô chủ”, “Năm ngày làm thượng đế”… nhưng có lẽ Kim Xuyến để lại ấn tượng nhất với vai diễn bà Tâm bán phở trong bộ phim “Canh bạc” của đạo diễn Lưu Trọng Ninh.

Vai bà Tâm là một phụ nữ trung niên độ hồi xuân, có nét đanh đá và lẳng lơ nhưng sâu thẳm, bà Tâm lại là một phụ nữ nhân hậu và thủy chung.

Vào vai bà Tâm khi đó Kim Xuyến mới 40 tuổi, sắc đẹp mặn mòi của người phụ nữ độ hồi xuân cùng đôi mắt lúng liếng, sắc sảo, cái môi chưa nói đã cười của bà là nhược điểm của những vai chính diện lại là ưu điểm mà Lưu Trọng Ninh dành cho Kim Xuyến.

Thậm chí có đồng nghiệp nói, vai cô Tâm bán phở dường như là một vai đã được đạo diễn, biên kịch "đo ni đóng giầy" trước đó cho bà. Một kỉ niệm với vai cô Tâm trong “Canh bạc” là việc bà mặc áo hai dây lên hình.

Chuyện ăn mặc "mát mẻ" thời đó là điều khó chấp nhận nhất là với một phụ nữ ở cái tuổi 40. Mỗi lần ghi hình mình, cứ đến lượt Kim Xuyến, mọi người lại xúm lại xung quanh, hóa ra chỉ để xem bà Xuyến mặc áo hai dây băm thịt.

Thậm chí, khi phim ra đời, khán giả cũng ngạc nhiên vì sự mạnh bạo, sự sexy của bà. Diễn viên Chiều Xuân khi đó đang ở Pháp khi xem “Canh bạc” cũng phải xin số điện thoại gọi về cho Kim Xuyến chỉ để khen vai diễn của bà, nhất là chuyện chiếc áo hai dây.

Tới tận giờ, câu hỏi đó vẫn được lặp lại, Kim Xuyến bật cười: "Ô, mình làm nghệ thuật chứ có phải thật đâu mà sợ".

Ở cái tuổi 70, Nghệ sĩ Kim Xuyến không có đủ điều kiện và sức khỏe để tham gia nhiều ở phim truyền hình, phim truyện nhựa như những năm tháng trước. Nhưng Kim Xuyến lại thành công khi tham gia phim truyện ngắn, các tiểu phẩm hài của hãng phim truyện Việt Nam, ra các đĩa hài tư nhân.

Theo Kim Xuyến, người nghệ sĩ không nhất thiết thành công khi được vào những vai chính mà quan trọng là người ta có biết biến cái nhược điểm thành ưu điểm của mình. Đó là lí do vì sao, Kim Xuyến không thành công từ những vai chính diện nhưng bà lại ấn tượng trong những vai thứ phản diện.

Kim Xuyến vốn có duyên với những vai phản diện, đôi khi mắc bệnh nghề nghiệp, bà chẳng có thể đóng được những vai hiền lành của những vai chính diện.

Đi tới đâu, nghệ sĩ Kim Xuyến cũng là trung tâm của câu chuyện, pha trò cho người khác, Kim Xuyến đanh đá, lườm nguýt trên ti vi nhưng ở ngoài chỉ bà lại vui vẻ, lành hiền, chưa ai nghe bà nói nặng lấy một lời, kể cả khi nóng giận nhất.

Hạnh phúc là không cầu toàn

Năm 1964, Kim Xuyến gặp vị hôn phu của mình trong một buổi bóng đá giao lưu của Đội bóng pháo binh và Đoàn văn công Hà Nội. Với vẻ đẹp và sự sôi nổi của mình, Kim Xuyến đã khiến cho cầu thủ mặc áo lính Bùi Quý Quang phải xao xuyến.

Ông Quang vốn là một người hiền lành, ít nói nhưng chính sự đối ngược về tính cách ấy lại là sức hút mãnh liệt để cho hai trái tim ấy yêu nhau.

Sau một thời gian tìm hiểu, năm 1966, cặp trai tài gái sắc ấy cũng tiến tới một đám cưới hạnh phúc giản dị chỉ có đôi buồng cau, vài đĩa bánh kẹo và một cái tem phiếu để mua một đôi vàng Tây nhẫn cưới.

Việc người phụ nữ lấy chồng, rồi sinh con là lẽ tự nhiên tuy nhiên, với nghệ sĩ thời ấy chuyện sinh con lại là một điều ngại cho các diễn viên muốn tạo lập và giữ vững vị trí của mình trong nhà hát.

Trong 3, 4 năm đầu, Kim Xuyến chưa có được những vai diễn ấn tượng, dù chỉ là vai phụ, vai thứ vì vậy bà phải cố gắng nỗ lực rất nhiều so với nhiều bạn đồng nghiệp khác.

Kim Xuyến hiểu nếu có bầu sinh con ngay khi kết hôn, chắc chắn sẽ ảnh hưởng nhiều tới sự nghiệp nên bà đã phải chịu nhiều áp lực lớn vì sự trì hoãn sinh con của bà từ những lời đồn thổi bên ngoài.

Tới năm 1969, Kim Xuyến mang thai đứa con đầu tiên nhưng khi bà đang có bầu hai tháng thì nhà hát có bắt đầu diễn vở mới. Theo kế hoạch vở chỉ tập trong 2 tháng thì bà vẫn có thể đứng trên sân khấu được vì vậy từ đạo diễn cho tới đồng nghiệp đều động viên bà cố gắng hoàn thành xong vở diễn là ở nhà nghỉ sinh.

Tuy nhiên, vở diễn lại có sự điều chỉnh, thay đổi lại một số cảnh, rồi chờ việc xét duyệt cho tới tận hơn 3 tháng. Khi đó bụng bầu đã lộ rõ, Kim Xuyến phải lấy khăn buộc bụng nhỏ lại để diễn.

Một hôm, trong khi bà đang tập cảnh tình tự cùng người yêu trên sân khấu thì ở dưới một người kêu lên: "Cô Thục to bụng". Vậy là thôi, cái bầu đã quá to, đạo diễn đành phải để người khác thế vai diễn của bà.

Thế nhưng cái tính của bà nào có bao giờ chịu ngồi yên, khi sinh đứa con đầu lòng, cũng như 2 đứa con sau này nữa, chẳng bao giờ bà nghỉ sinh quá một tháng (quy định bấy giờ là 2 tháng).

Do nhà hát thiếu diễn viên nên cứ được gần một tháng, cấp trên lại đến nhà động viên bà đi làm sớm, rồi hứa tăng lương, mủi lòng bà lại gửi con nhà trẻ đi làm sớm. Kim Xuyến cho rằng, chính sức trẻ, niềm đam mê công việc đã giúp cho bà có thể tháo vát việc nhà, việc cơ quan tốt trong khi chồng liên tục đi công tác xa.

Tự nhận mình là người có nhiều may mắn trong sự nghiệp và gia đình nhưng có lẽ chính bà cũng không ngờ những trắc trở ập tới trong những năm tháng tuổi già của hai vợ chồng bà. Cách đây hơn chục năm, trong một chuyến sang Đức thăm con gái, ông Quang đột nhiên bị tai biến mạch máu não.

Khi đó, tiền chữa bệnh của ông, mỗi ngày mất 400 ero. Toàn bộ số tiền để dành dụm được bà cũng đổ vào chữa bệnh cho chồng. Khi bệnh của ông Quang thuyên giảm, bà đưa ông về Việt Nam để tiện chăm sóc.

Đã gần chục năm, trừ những ngày mưa thì sáng nào người dân cùng phố hàng Vải cũng thấy thấy Kim Xuyến chở chồng trên chiếc xe máy dream Thái Lan từ đời nào ra vườn hoa Lí Tự Trọng để tập đi. Hết giờ, bà lại đèo ông về, cơm nước giặt giũ. Một năm đầu, Kim xuyến hoàn toàn ở nhà chăm chồng.

Một thời gian sau đó, khi sức khỏe ông Quang khá lên trông thấy, ông đã có thể tự đi được vài ba bước thì bà mới bắt đầu nhận đóng phim trở lại. Lúc đầu thì chỉ nhận quay cảnh nhỏ ở gần nhà, bà sẽ chở ông ra vườn hoa để ông tự tập đi rồi lại chạy xe máy ra nơi quay phim.

Có nhiều hôm, diễn muộn, bà điện thoại cho chồng thuê xe ôm chở về nhưng ông muốn chờ bà về cùng cho vui. Tới khi diễn xong đã 11, 12h trưa, bụng đói, người mệt nhưng bà đã vội vàng lên xe về vườn hoa đón chồng thì thấy chồng đã gà gật ở ghế đá vì buồn ngủ.

Thấy vợ tới đón, ông Quang chỉ cười hiền lành, còn bà ứa nước mắt vì thương chồng. Sau vài lần ấy, bà thuyết phục ông để cho anh xe ôm gần nhà đưa đón nếu nhỡ may bà về muộn.

Phải mất vài năm kiên trì tập đi, bây giờ ông đã có thể đi dù khó khăn và tập tễnh nhưng đó lại là thành quả lớn của sự quyết tâm cả hai vợ chồng già ấy.

Mặc dù chồng bị bệnh nhưng có thể nói cuộc sống của Kim Xuyến khá viên mãn, hạnh phúc. Kim Xuyến cho rằng nghệ sĩ thường có tính cách lãng mạn nên khi lập gia đình, họ thường hay thất vọng với cuộc sống gia đình, sự nhạt dần của tình yêu khiến cho tình cảm vợ chồng dễ đổ vỡ.

Kim Xuyến và chồng dù khác tính nhau nhưng lại là người sống đơn giản, không cầu toàn, bà ít khi đòi hỏi chồng phải làm gì cho mình. Nhất là trong thời chiến, cuộc sống khó khăn, Kim Xuyến cũng như những người phụ nữ thế hệ của bà thường đảm đang, thương yêu chồng con và luôn bằng lòng với những gì mình có.

Có lẽ vì điều ấy mà khi chồng ngã bệnh, bà vẫn cố hết sức chăm lo cho chồng chu đáo chỉ mong ông đỡ được bệnh tật lúc tuổi già. Ở cái tuổi xưa nay hiếm, đáng lẽ được nghỉ ngơi nhưng Kim Xuyến vẫn tham việc.

Bà đam mê nghề, lại không thích ngồi một chỗ nên để gặp được bà người viết đã phải chờ đợi hơn một tháng, nhiều lần bà đã phải điện thoại hủy gặp với tôi.

Hiện tại, Kim Xuyến được mời tham gia nhiều bộ phim truyền hình lẫn đĩa hài, phim ngắn nhưng vì sức khỏe của bà cũng như của chồng nên bà chỉ dám nhận phim ngắn diễn 2, 3 ngày loanh quanh Hà Nội để bà có thể đi về trong ngày, chăm sóc cho chồng dù ông vẫn có con trai, con dâu chăm sóc.

50 năm chung sống và hơn 10 năm chồng đổ bệnh, chưa một lần người phụ nữ ấy than phiền, kể lể chồng phải làm được gì cho mình. Hạnh phúc của Nghệ sĩ Kim Xuyến được đảm bảo từ sự bằng lòng với những gì mình đang có.

Sources: xaluan