Ảnh nghệ sĩ Xuân Phát ở tuổi 80 vẫn đẹp lão và 2 ảnh nhỏ là hình vợ Ông, cô Mỹ Lệ trên bìa nhạc Tiếng Hát Về Đêm của Y Vũ và 1 tấm khác trên bìa tờ Phụ Nữ Ngày mai phát hành năm 1963

Nghệ sĩ Xuân Phát là một danh hài nổi tiếng có hơn 60 năm làm nghệ thuật. Ở sân khấu, không cần bẻ dáng tạo hình, Ông vẫn dư sức làm cho khán giả bật cười qua những câu châm biếm, những lời xỏ xiên của mình khi nói về những cái sai, cái bậy trong xã hội. Và ngày Ông nằm xuống, vẫn có vài chuyện bên lề đủ cho thân hữu và người hâm mộ có thể khóc, hoặc cười ra nước mắt. Chẳng hạn, khi Ông mất lúc 11g15 tối thứ tư ngày 11 tháng 6 năm 2014, cô Mỹ Lệ có gọi báo tin cho nghệ sĩ Túy Hồng là “Anh Phát mất rồi”.. Chị Túy Hồng đang ngủ, nửa đêm bị đánh thức dậy, mơ mơ màng màng nghe báo, chị lại tưởng một người bạn thân trong nhóm cũng tên Phát ra đi.. Qua hôm sau, có người gọi Túy Hồng báo hung tin về nghệ sĩ Xuân Phát, chị còn giẫy nẩy đính chính người mất không phải là nghệ sĩ Xuân Phát (vì chị vừa nói chuyện đêm qua với cô Mỹ Lệ báo anh Phát “kia” thì làm sao có chuyện xẩy ra cho anh Phát “này”)… Khi MC Hải Lan loan trên đài Sàigòn Radio Hải Ngoại bản tin Xuân Phát từ trần, thì một nam diễn viên tài tử rất thân nhắn tin cho Hải Lan trách sao cô vội vàng đọc trên đài mà không phối kiểm kỹ càng tên người mất, thế là Hải Lan phải mất thì giờ phân bua cũng như trình bày mọi việc.

Ông Xuân Phát là bạn thân của Bố tôi từ hơn nửa thế kỷ trước. Tôi biết được chuyện này là do có một lần Ông gửi thư email tâm sự. Mấy năm qua, sau khi viết báo giấy in ra hàng tuần, tôi lại chịu khó gửi bài lên Face Book và gửi bài Sinh Hoạt Nghệ Sĩ Việt Tide đi dưới dạng email cho các văn nghệ sĩ khắp nơi, trong đó có nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông (VN), PaulineNgọc (Đức), nhạc sĩ Lê Trạch Lựu, nhạc sĩ saxo Trần Vĩnh, Bạch Yến, Mỹ Hòa (Pháp), Bích Chiêu (Ý), Cẩm Vân – Khắc Triệu (VN).. và dĩ nhiên có cả danh hài Xuân Phát.

Cách đây một năm, ngày 28 tháng 6 năm 2013, Ông gửi tôi lần đầu một bức thư email. Ông viết: “Trần Q Bảo mến. Nhiều năm rồi tôi gần như xa vắng nơi đô hội, có lẽ vì lớn tuổi và có lẽ bạn đồng nghiệp (kịch nghệ) càng ngày càng ít đi nên cảm thấy buồn mà ngại đến chỗ đông đảo. Bỗng có một người bạn nào đó gởi đến tôi một Email, là trang báo Viet Tide do TQBảo viết tin về Nhạc sĩ Quốc Dũng gặp nạn, rồi cả tin Sinh Nhựt Cô Phương Hồng Quế, thấy nhiều bạn bè đến dự thật là vui, khiến lòng mình cũng vui lây.

Hôm nay bất ngờ lại nhận được trang báo VT nhưng lần này chắc do Bảo gởi thẳng cho tôi. Thú thật, tôi vừa cảm động vừa ấm lòng nên viết vài hàng đến cám ơn TQBảo có lòng nghĩ đến một người già như tôi. Xin thành thật cám ơn TQBảo,và nhờ vậy tôi biết được Email của anh Ngọc Phu, thật tốt quá. Xin cám ơn và kính chúc Bảo cùng gia đình luôn thuận lợi mọi việc với sự gia hộ của ơn trên.
Kính thư: Xuân-Phát”.

Năm ngoái, tôi tìm ra được một tấm ảnh cô Mỹ Lệ (vợ nghệ sĩ Xuân Phát) được in trang trọng lên bìa bài nhạc Tiếng Hát Về Đêm của Y Vũ và gửi tặng đến Ông. Ông rất vui hồi âm ngay bằng thư email: “Cám ơn Bảo gửi tấm ảnh này, Cô Lệ nhà tôi mừng lắm. Cám ơn Bảo thật nhiều. Xuân-Phát”. Cách nay vài tuần, trong xấp báo xưa, tôi tìm được thêm một tấm ảnh cô Mỹ Lệ do tiệm chụp hình Viễn Kính chụp được chọn lên bìa báo Phụ Nữ Ngày Mai phát hành năm 1963.. Rất tiếc, tôi chưa kịp gửi tặng Ông, thì nghe tin Ông đột ngột ra đi.

Hình như hai nghệ sĩ Xuân Phát và Mỹ Lệ quen nhau từ năm 1960. Theo lời nhiều người hiểu chuyện thì đó là thời gian, cô Mỹ Lệ đang là một diễn viên múa xinh đẹp của đoàn Văn Nghệ Việt Nam do Bà Ngô Đình Nhu sáng lập. Đoàn này quy tụ khoảng 100 cô xinh đẹp, trong số đó có Vương Chi Ngọc Diệp, Ngọc Tuyết, có nhóm Liên Minh Phượng với những cô có tên đầu cùng là Tuyết, ví dụ Tuyết Minh, Tuyết Lan, Tuyết Thu, Tuyết Nga (dì Cát Phương), Tuyết Hồng (vợ ca sĩ Thanh Hùng). Cũng có những cô nhỏ hơn như Xuân Trang, Thùy Linh (lúc này các cô mới có 14 tuổi nhưng phải khai gian 16 để được vào Đoàn)..

Phòng trà Anh Vũ, trong trí nhớ của Thùy Linh, một diễn viên múa của đoàn Maxim cho biết: “Thuở đó Anh Vũ vui lắm, gian bên trái là phòng trà, gian bên phải là quán cơm dành phục vụ giới lao động khó nghèo”. Buổi tối ca nhạc, chủ nhân Võ Đức Diên mời được Phạm Duy về giới thiệu chương trình. Thời gian này,Phạm Duy sáng tác được ca khúc Phố Buồn để nói lên đời sống buồn tẻ của người lao động..

Đường về đêm đêm mưa rơi ướt bước chân em
Bùn lầy không quên bôi thêm lối ngõ không tên
……………………………
nhìn vào khe song trông anh ốm yếu ho hen
một ngày công lao không cho biết đến hương đêm
em bước chân qua thềm
mưa vẫn rơi êm đềm
và chỉ làm phố buồn thêm

Nhà báo Trọng Minh cho biết thêm: “Cuộc tình hai người bùng nổ thật nhanh.
Quen nhau không bao lâu, kẻ chuộng tài, người mến sắc, thế là lấy nhau năm 1961. Một năm sau (1962), Xuân Trí tức tài tử Dustin Nguyễn chào đời. Năm 1963, ông bà thêm một cậu con trai thứ nhì. Cũng trong năm này nhiều bìa báo, trang nhạc sử dụng hình Mỹ Lệ làm bìa, và trong bài này, người viết cho in lại tờ bìa Phụ Nữ Ngày Mai số 270 phát hành năm 1963 có hình cô Mỹ Lệ thật đẹp do tiệm chụp hình nổi tiếng ở Saigon là Photo Viễn Kính chụp. Tiếc quá, chưa kịp gửi biếu, thì Ông đã mất.

Một điểm khác của nghệ sĩ Xuân Phát mà tôi rất quý trọng, đó là Ông luôn quan tâm, nhớ đến, nghĩ về các đồng nghiệp cũ của mình. Lúc tôi đang ở Saigon tháng 5/2014, tôi nhận được một lá thư của Ông viết: “Mến gởi TQ.Bảo. Được tin Xuân Dung vừa đi về nơi an lạc. Với tình đồng nghiệp và thân tình với Xuân Dung – Ba Bé từ Hà Nội vô Nam, biết nhau gần 60 năm. Tôi vô cùng thương tiếc. Xin nhờ TQBảo vui lòng chuyển giùm lời Thành Kính Phân Ưu của tôi đến gia đình chị Xuân Dung, Tôi xin cầu nguyện ơn trên tiếp dẫn hương linh chị X.D về cõi Thanh Tịnh An Vui. Thành thật cám ơn cậu TQBảo. Xuân Phát”. Lúc viếng, đứng trước quan tài, tôi đã chuyển lời của cô chú Xuân Phát, anh Trọng Minh, các nghệ sĩ Thanh Lan, Thùy Linh.. tiễn biệt Bà những lời cuối cùng và cầu xin Bà sẽ mau về cõi bình an vĩnh cửu.

Trong số những lá thư Ông gửi, tôi cảm động và ghi nhớ nhất ở lá thư cuối cùng. Đó là thư Ông cho biết, Ông và Ba tôi rất thân thiết tại Hà Nội từ năm 1949. Lá thư Ông ghi: “TQBảo mến, Tấm hình chụp ở bìa bản nhạc ĐôiGuốc Mới , cô Mai Hương nói đó là hình của Kịch sĩ Hoàng Hải, nhưng tôi nhìn ra hình đó chắc là Ca sĩ Vũ Huyến, vì Vũ Huyến làm việc cùng cơ quan với tôi nên tôi nhận ra.

Sau đây tôi cũng tỏ chút lòng quí mến TQB cũngcó thể nói là quí trọng Bảo về tinh thần bảo dưỡng, yêu thương bạn bè trong văn nghệ sĩ; dù thân hay sơ, lớn hay nhỏ, tiếng tăm hoặc chập chững vào nghề; Ai gặp khó khăn ngặt nghèo bất luận trong hay ngoài nước Bảo đều giúp đỡ. Qua 2 lần Bảo gởi mail cho tôi, tôi đọc rất kỹ các bài như cậu Hoàng nào đó bệnh nặng, và Ba Thái Châu mất, Ca sĩ Quốc Việt, đến sinh nhật PH Quế, Diễm Hương v..v..

Thú thật tôi đã từ lâu, xa lánh nơi đô hội nên không biết gì về sinh hoạt của văn nghệ, và TV,Tin tức phát thanh, phim ảnh cũng không còn hứng thú nữa. Nhưng rất vui được thấy có một TQB với tinh thần Hòa nhã, thương người như vậy. Đọc bài viết của Bảo, Tôi không bị lôi cuốn bởi hoàn cảnh nhân vật trong bài mà tôi cảm thấy yêu thương lời văn của người viết. Do động lực nào? Sau khi xem lại một số bài cả tin vui lẫn tin buồn tôi cảm nhận được một thứ tình cảm sâu rộng của người viết chuyển xuống ngòi bút để viết ra những lời thương yêu tha thiết để ca ngợi việc vui và để tủi sầu than thở cho việc buồn. Tôi thật thương mến TQB rồi đó.

Có lẽ cũng là cái duyên. Năm 1949 tôi đã được anh Huỳnh Liên thương mến ở Hà Nội, ngày nay đột nhiên trời khiến tôi thương mến TQB. Có thể tuổi già 80 tôi nói năng lẩm cẩm, có sơ xuất xin Bảo bỏ qua cho nhưng thật lòng tôi rất vui và hãnh diện trong làng báo có được Một TQB chân chính. Xin chào Bảo. Xuân-Phát”.

Giờ đây thì Ôngđã thật sự đi xa. Tôi vẫn chưa biết mai mốt này khi gửi email những bài văn nghệ của mình, tôi có còn gửi đến Ông qua địa chỉ [email protected] hay không.. Biết là gửi thì chẳng còn ai ở hộp thư đó để đọc, nhưng nếu bảo xóa đi địa chỉ này, thú thật, sao lòng nghe rất đắng!

(trích bài viết của Trần Quốc Bảo đăng trong tuần báo Việt Tide phát hành ngày thứ sáu 20 tháng 6 năm 2014)

Sources: thanhthuy.me